Je werknemer ontslaan om bedrijfseconomische redenen?
query_builder Leestijd 6 min
Het ontslaan van werknemers is nooit een fijne situatie. Maar wanneer de onderneming in zwaar weer verkeert, er arbeidsplaatsen komen te vervallen of een bedrijfsverhuizing plaatsvindt, zijn er soms geen andere opties dan het laten gaan van (enkele) werknemers. In zulke gevallen is het mogelijk om één of meerdere werknemers te ontslaan wegens bedrijfseconomische redenen. Ontslag op grond van bedrijfseconomische redenen kan alleen niet altijd en er moet aan een aantal voorwaarden worden voldaan.
Bedrijfseconomische redenen
Allereerst moet sprake zijn van een overtuigende bedrijfseconomische ontslagreden, voordat de werknemer kan worden ontslagen. Bedrijfseconomische ontslagredenen kunnen zijn:
- Slechte of verslechterde financiële situatie van de onderneming, denk aan een forse omzetdaling.
- Het vervallen van arbeidsplaatsen als gevolg van werkvermindering.
- Technologische en/of organisatorische veranderingen binnen de onderneming, waardoor minder werknemers nodig zijn.
- Het vervallen van de loonkostensubsidie.
- Beëindiging van de bedrijfsactiviteiten.
- De verhuizing van de onderneming.
Ontslag van de juiste werknemer (ontslagvolgorde)
Vervolgens moet getoetst worden welke werknemer ontslagen kan worden. Bij ontslag om bedrijfseconomische redenen mag je als werkgever niet zomaar kiezen welke werknemer je wil ontslaan. Ontslag vindt plaats via de volgende volgorde:
- Ontslag ingehuurd personeel, denk aan zzp’ers en uitzendkrachten.
- Ontslag AOW-gerechtigden.
- Oproepkrachten met een nul-uren oproepcontract.
- Werknemers met een tijdelijke arbeidsovereenkomst (maximaal duur van 26 weken).
- Tot slot moet aan het afspiegelingsbeginsel worden voldaan (binnen elke groep met vergelijkbare functies moeten per leeftijdscategorie de laatst aangenomen werknemers als eerste worden ontslagen):
-
- 15 tot 25 jaar – groep 1
- 25 tot 35 jaar – groep 2
- 35 tot 45 jaar – groep 3
- 45 tot 55 jaar – groep 4
- 55 jaar en ouder – groep 5
De werknemers uit groep 1 moeten als eerst worden ontslagen. Vervolgens bereken je per groep hoeveel werknemers ontslagen moeten worden. De werknemers uit groepen 2 tot en met 4 moeten als eerst worden ontslagen. Pas wanneer de werknemers uit groep 2 tot een met 4 zijn ontslagen, kun je de medewerkers uit groep 5 ontslaan.
Bij de sluiting van de onderneming of een vestiging, het verval van een unieke functie die maar door één werknemer wordt vervuld, het verval van een categorie uitwisselbare functies of wanneer er iets anders in de cao staat, hoeft het afspiegelingsbeginsel niet te worden nageleefd.
Herplaatsingsplicht binnen passende functie
Als werkgever moet je bij ontslag wegens bedrijfseconomische redenen eerst een ontslagvergunning aanvragen bij het UWV. In deze ontslagaanvraag moet je aangeven dat aan de herplaatsingsplicht is voldaan (passend binnen opleiding, ervaring en capaciteiten van de werknemer). In de aanvraag moet staan wat je als werkgever hebt gedaan om de werknemer te herplaatsen voorafgaand aan de aanvraag. En wat je als werkgever nog kan doen om de werknemer te herplaatsen totdat de herplaatsingstermijn is verstreken. Herplaatsingstermijnen lopend vanaf beslissing op ontslagaanvraag bij het UWV:
- AOW-leeftijd bereikt: 1 maand
- Minder dan 5 jaar in dienst: 1 maand
- 5 tot 10 jaar in dienst: 2 maanden
- 10 tot 15 jaar in dienst: 3 maanden
- 15 jaar of langer in dienst: 4 maanden
- Bij een arbeidshandicap: 26 weken
Vaststellingsovereenkomst
Aan alle voorwaarden voor een bedrijfseconomisch ontslag zijn voldaan. Vervolgens kun je aan de hand van een vaststellingsovereenkomst het dienstverband met uw werknemer beëindigen. In de vaststellingsovereenkomst moet je duidelijke afspraken maken, je aan de juiste termijnen houden en een transitievergoeding opnemen.
Bedrijfseconomisch ontslag aanvragen bij het UWV
Indien het niet lukt om met een vaststellingsovereenkomst het dienstverband met je werknemer te beëindigen, kun je een ontslagprocedure op bedrijfseconomische gronden bij het UWV aanvragen. In de aanvraag moet je in ieder geval de volgende onderwerpen vermelden:
- De toelichting waarom de betreffende arbeidsplaats komt te vervallen.
- De ontslagvolgorde en toepassing van het afspiegelingsbeginsel.
- Dat voldaan is aan de herplaatsingsplicht met inachtneming van de juiste herplaatsingstermijn. Met daarbij de reden van het niet kunnen vinden van een passende functie voor de betreffende werknemer.
Voor de aanvraag moet je een aantal formulieren van het UWV invullen. Daarnaast moeten de financiële en/of organisatorische gegevens van de onderneming worden verstrekt en een personeelsoverzicht. De werknemer krijgt deze formulieren doorgestuurd en kan binnen 14 dagen bezwaar aantekenen of schriftelijk reageren op het ontslag.
Vervolgens kan het UWV een ontslagvergunning verlenen en kan de arbeidsovereenkomst worden opgezegd. Verleent het UWV geen ontslagvergunning, dan mag de werknemer niet worden ontslagen.
Overige procedures tot ontslagtoestemming
Krijg je geen ontslagvergunning van het UWV, dan kun je bij de kantonrechter een verzoekschrift indienen met de redenen van het ontslag. De werknemer kan hiertegen schriftelijk verweer indienen. Na een mondelinge behandeling van het verzoek tot ontbinding van de arbeidsovereenkomst, zal de rechter binnen enkele weken uitspraak doen. Hoger beroep tegen de uitspraak van de rechter staat open bij het gerechtshof.
Daarnaast kun je nogmaals proberen tot overeenstemming te komen met de werknemer over de beëindiging van het dienstverband. Hierbij kun je opnieuw onderhandelen over de voorwaarden van de beëindiging van het dienstverband binnen het ontslag.