Afschaffen van het handhavingsmoratorium: wat betekent dit?

query_builder Leestijd 5 min

Voor de handhaving van arbeidsrelaties geldt bij de Belastingdienst op dit moment een zogenaamd handhavingsmoratorium. Dit handhavingsmoratorium geldt per 1 januari 2025 niet meer. Wat betekent dit voor jou als opdrachtgever? In dit artikel zal kort worden uitgelegd wat een zo’n handhavingsmoratorium inhoudt, wat het nieuwe beleid vanaf 2025 zal zijn en wat de gevolgen hiervan zullen zijn.

Het beleid van de Belastingdienst

De Belastingdienst kan bij u als opdrachtgever controleren of er sprake is van schijnzelfstandigheid. Schijnzelfstandigheid betekent dat iemand als zzp’er bij jou werkt, maar eigenlijk voldoet aan de voorwaarden van een werknemer met een arbeidsovereenkomst. Als de Belastingdienst van mening is dat er geen sprake is van kwaadwillendheid, dus niet opzettelijk sprake laten zijn van zelfstandigheid, zij aanwijzingen geven om de schijnzelfstandigheid binnen 3 maanden op te lossen.

Vanaf 1 januari 2025 zal de Belastingdienst geen onderscheid meer maken tussen schijnzelfstandigheid dat wel kwaadwillend is en die dat niet is. Als de Belastingdienst bij u op schijnzelfstandigheid controleert en ziet dat hier sprake van is, zullen zij correctieverplichtingen, naheffingsaanslagen en boeten opleggen. 

Schijnzelfstandigheid

Als er sprake is van schijnzelfstandigheid werkt een zzp’er in naam als zelfstandige, maar in de praktijk werkt hij onder voorwaarden die sterk lijken op een reguliere werknemer die in loondienst is. Er komt een arbeidsovereenkomst tot stand wanneer er aan drie voorwaarden is voldaan:

1. Loon.
2. Gezag, de werkgever heeft de bevoegdheid om te bepalen hoe en wanneer het werk moet worden uitgevoerd.
3. Arbeid, wordt persoonlijk verricht zonder de mogelijkheid om het werk door iemand anders te laten doen.

Als er sprake is van deze drie voorwaarden is er sprake van een arbeidsovereenkomst, ook al is er formeel een overeenkomst van opdracht (zzp) afgesproken. Dit is ook wel een verkapt dienstverband.

Bij een verkapt dienstverband heeft de zzp’er, ondanks de formele zelfstandige status, recht op dezelfde arbeidsvoorwaarden en -bescherming als een werknemer. Dit betekent dat de zelfstandige aanspraak kan maken op ontslagbescherming, vakantiedagen en sociale verzekeringen. Ook kan het financiële en operationele risico dat normaal bij een zelfstandige ligt, verschuiven naar de opdrachtgever, omdat de zzp’er in feite als werknemer moet worden beschouwd. Het vermijden van schijnzelfstandigheid is essentieel om juridische complicaties en fiscale gevolgen voor zowel de zpp’er als opdrachtgever te voorkomen.

Voorkomen schijnzelfstandigheid

Het is van belang om ervoor te zorgen dat een zzp’er niet als werknemer gezien kan worden. Op de site van de Rijksoverheid staat een stappenplan die je kan volgen om te controleren of er sprake is van schijnzelfstandigheid. De punten uit dit stappenplan zijn hieronder uitgewerkt.

1. Instructiebevoegdheid: Een werkgever heeft bij een werknemer een instructiebevoegdheid. Dit houdt in dat hij de bevoegdheid heeft om te bepalen hoe de werknemer het werk verricht. Hij kan daarnaast in principe bepalen wat de werktijden zijn. Dit valt onder de voorwaarde ‘gezag’ van de arbeidsovereenkomst. Om te voorkomen dat een zzp’er als werknemer wordt gezien is het dus van belang dat de zzp’er: zelf kan bepalen wanneer en hoe hij het werk verricht.
2. Duur van de opdracht: Als het werk voor meer dan 3 maanden minstens 2o uur per maand wordt verricht, is dat een aanwijzing dat er sprake is van een arbeidsovereenkomst. Het is dus beter om meer overeenkomsten af te sluiten per opdracht, in plaats van een lange overeenkomst van opdracht.
3. Vergelijking met werknemers: Als de werkzaamheden van de zzp’er heel erg lijken op de werkzaamheden die werknemers in loondienst verrichten, kan er eerder sprake zijn van schijnzelfstandigheid. Probeer dezelfde functies dus niet deels door zzp’ers te laten verrichten, maar volledig of helemaal niet door zzp’ers.
4. Structurele werkzaamheden: Voorkom dat de hoofdactiviteit van de onderneming door zzp’ers wordt verricht. Dit zal eerder als schijnzelfstandigheid worden gezien.
5. Vervangen: Een werknemer in loondienst kan zich niet zomaar laten vervangen. Een zzp’er kan dat in principe wel.
6. Beloning: Er wordt een verkeerd signaal afgegeven als de zzp’er op de loonlijst staat. Laat de zzp’er altijd zelf factureren voor de werkzaamheden die hij verricht.
7. Hoogte van beloning: Een zzp’er kost over het algemeen meer dan de werknemer in loondienst. Als de zzp’er hetzelfde bedrag verdiend als een werknemer in dezelfde functie in loondienst, kan dit een signaal zijn dat er sprake is van schijnzelfstandigheid.
8. Risico: Een zzp’er en ondernemer heeft een ondernemingsrisico. Een werknemer in loondienst loopt dit risico niet. Het is dus van belang dat er een ondernemingsrisico bij de zzp’er ligt.
9. Aantal opdrachtgevers: Een zpp’er die maar één opdracht bij één opdrachtgever heeft zal eerder als werknemer in loondienst worden gezien. Raad de zzp’er zijn werkzaamheden niet te beperken tot één opdracht.
10. Inspanningsverplichting of resultaatsverplichting: Een werknemer heeft over het algemeen een inspanningsverplichting. Zijn salaris hangt niet of minder af van het resultaat. Een zzp’er kan een resultaatsverplichting hebben. Dit houdt in dat hij pas kan factureren voor het resultaat van een opdracht.

Slot

Met het aflopen van het handhavingsmoratorium per 1 januari 2025 zal de Belastingdienst strenger toezien op schijnzelfstandigheid, zonder onderscheid te maken tussen kwaadwillende en niet-kwaadwillende gevallen. Dit betekent dat werkgevers en opdrachtgevers het risico lopen op hoge naheffingen, boetes en correctieverplichtingen als blijkt dat een zzp’er in werkelijkheid onder de voorwaarden van een arbeidsovereenkomst werkt. Om juridische en fiscale complicaties te voorkomen, is het cruciaal om de werkrelatie met zzp’ers zorgvuldig te toetsen en maatregelen te nemen om schijnzelfstandigheid te vermijden. Volg hierbij het stappenplan van de Rijksoverheid om ervoor te zorgen dat zzp’ers ook daadwerkelijk als zelfstandigen opereren. Op die manier kan een gezonde balans worden behouden tussen flexibiliteit voor de opdrachtgever en zelfstandigheid voor de zzp’er, zonder onverwachte fiscale gevolgen. Mocht je twijfelen aan de overeenkomst van opdracht, staat Wessel klaar om advies te geven!